Euro is gefinancierd met AWBZ premies

Het is 1996 en Nederland dient te voldoen aan de eisen van de Europese Monetaire Unie. Niet genoeg punten? Geen toetreding, geen euro. Griekenland heeft laten zien dat die normen met enige elastisticiteit gehanteerd konden worden, maar niet door minister Zalm.

Toch hebben we iets gemeen met Griekenland. Dat laatste land heeft Europa bedonderd, en Nederland heeft z’n eigen burgers bedonderd. Je bent een klein land, en als je groter wilt lijken dan je bent, ga je gewoon op de kop van je eigen mensen staan. Geen onbekend verschijnsel in Nederland.

Om lid te kunnen worden van de EMU, moest een land voldoende inkomen hebben. De sociale premies en de belastingen werden in Nederland van oudsher gescheiden. De premies waren bestemd voor de bijbehorende verzekeringen. Die kwamen slechts voor een klein deel op het huishoudboekje (Miljoenennota) van de staat terecht. Op de miljoenennota stond dan ook keurig: ontvangsten van het Rijk en van de Sociale fondsen. Omdat de inkomsten van de fondsen niet meetelden voor het inkomen van het Rijk, was Nederland te ‘arm’ om mee te mogen spelen voor de euro.

Om dat op te lossen heeft minister Zalm een rekening geopend op naam van de staat. Voortaan kwamen de sociale premies eerst bij de staat terecht. Probleem opgelost, zou je denken. Op papier waren we nu in een klap een stuk rijker geworden. Maar ja, als je dat geld op je eigen rekening parkeert... en je hebt ook nog last van een begrotingstekort, dan is het natuurlijk bijzonder verleidelijk om met je vingers een greep in de kas te doen. En nog een keer, en nog een keer en uiteindelijk noem je die praktijken: fiscaliseren. Dat klinkt stukken beter dan diefstal maar het is hetzelfde.

Op naar de AWBZ:

Pijnlijk: men had geen idee waar het geld naartoe ging. De Zalmnorm werd ingesteld: elk departement krijgt een afgesproken bedrag en als je je eigen begroting niet rond krijgt, ga je maar met de pet rond, zolang je maar niet bij Zalm aanklopt. Zo kwam er een plafond aan de uitgaven voor de AWBZ. Zelfs als daar iets voor te zeggen was, weet je als bestuurder ook dat de bevolking straks meer gebruik moeten maken van de door hun duur betaalde verzekering. Dan ben je niet alleen kortzichtig als bestuurder, maar ook puur slecht als je jaarlijks met je vingers in de kas blijft graaien. 

De andere oplossing was een vermogensfonds geweest: sparen voor de toekomst. De kas is leeg. Je hebt dus in 1996 al besloten om Nederland gewoon door te laten betalen voor een verzekering waarvan je weet dat hij niet gaat uitkeren.  

En wat doen wij? Niks. We sputteren een beetje. Blijkbaar vinden wij het heel normaal dat de hoogste bazen in Nederland op ons hoofd gaan staan. Dan moet je ook niet zeuren als je pijn krijgt.